Czarno upierzony śpiewak
Miejski park w lecie. Na trawniku szybko biega czarny ptak z żółtym dziobem
(trochę mniejszy od kawki), z opuszczonymi skrzydłami i uniesionym ogonem.
Zbliżamy się do niego. Ptak szybko zrywa się do lotu i z głośnym krzykiem"diks
diks gri gigigii" oddala się od nas w gąszcz krzewów parkowych . Jest to kos -
mieszkaniec parków i lasów. Tam przebywa chętnie w
dolnych partiach zadrzewienia - podszyciu.
Kos żywi się dżdżownicami i ślimakami a zimą owocami. Interesujące jest
polowanie kosa na dżdżownice. W tym czasie gdy zauważy poruszające się grudki
ziemi, natychmiast zatrzymuje się i w to miejsce uderza silnie dziobem, tak że
ziemia pryska daleko dookoła. Odkrytą dżdżownicę chwyta i wyciąga. Trzymając w
połowie długości swoją ofiarę obezwładnia ją przeciągając kilka razy po
szorstkim podłożu i odlatuje z nią w zaciszne miejsce by tam zaspokoić głód. Kos
wraz z nastaniem wiosny rozpoczyna długotrwałe koncertowanie. Z miejsca wysoko
położonego, wierzchołka drzewa, dachu lub anteny
telewizyjnej daje piękny koncert brzmiący tak: "trjulitrujutitit". Ta stała
zwrotka przeplatana jest donośnymi gwizdami.
Kos najczęściej śpiewa o świcie i przed zachodem słońca. W śpiewie na pewno
dorównuje naszemu słowikowi, który jeszcze - o tej porze - milczy.
Ptaki połączone w pary zakładają gniazda pod koniec marca lub na początku
kwietnia. Jest to czasza ulepiona z wilgotnej ziemi, źdźbeł trawy i korzonków.
Taka "budowla" umieszczona jest zwykle w koronie krzewu lub na grubej gałęzi na
wysokości do trzech metrów.
Samica - o brunatnym upierzeniu - składa około sześciu szaro-niebieskich jaj
pokrytych obficie brązowo-zielonymi rozmytymi plamami. Po czternastu dniach
pilnego wygrzewania (głównie przez samicę) z jaj wylęgają się pisklęta. Są - jak
wszystkie
gniazdowniki - nieporadne, nagie i ślepe. Dlatego też wymagają troskliwej opieki
ze strony rodziców. W gnieździe przebywają około dwóch tygodni. Potem - jeszcze
prawie nielotki - rozpraszają się po okolicznych krzewach i zaroślach. Stamtąd
charakterystycznym głosem wabiącym przywołują do siebie rodziców z pożywieniem.
Otrzymują delikatny pokarm zwierzęcy: małe larwy owadów i dżdżownice.
Kosy lęgną się trzy razy w roku.
Zimę część ptaków spędza na południu kraju żywiąc się owocami utrzymującymi się
na drzewach i krzewach. Inne odlatują na południe Europy. Wrócą do nas bardzo
wcześnie - wiosną. Swoją obecność zasygnalizują przepięknym, głośnym śpiewem
rozlegającym się z miejskiego parku na jego okolice.
Krzysztof Pawłowski